De Kinderboekenweek komt er bijna aan en dat is elk jaar weer het moment waarop het CPNB de prijzen voor mooiste jeugdboeken uitdeelt. De prijswinnaars van de Zilveren Griffels en Zilveren Penselen zijn inmiddels bekend en daar zaten ook enkele van “mijn” boeken tussen.
De titel en intro doen vermoeden dat er boeken van mijn hand in de prijzen vielen. Maar dat was helaas niet het geval. Dat kon ook niet, want hoewel ik het als kind ambieerde, heb ik nooit een boek geschreven noch geïllustreerd. Hoe het dan toch kan dat mijn boeken Zilveren Griffels en Penselen wonnen? Het zijn boeken die ik las, die ik in mijn hart sloot en die daardoor ook een beetje van mij werden. Het waren namenlijk mijn lievelingetjes die prijzen wonnen.
De boeken die ik las, waar ik jubeltenen van kreeg en waarover ik eerder al enthousiast vertelde wil ik nogmaals in het zonnetje zetten. Want goh, wat ben ik trots op deze kanjers van boeken!
Zilveren Griffels
Het werkstuk – of hoe ik verdween in de jungle – Simon van der Geest
Eva moet voor school een werkstuk maken. Ze wil schrijven over biologische vaders, een item waar ze weinig vanaf weet. Eva heeft namelijk wel elf tenen en een beroemde moeder, maar geen vader. Als iemand vraagt waarom zij er geen heeft, verzinnen zij en haar beste vriend Luuk de wildste verhalen. Maar wat is het échte verhaal? Eva gaat op on-ontdekking uit en naarmate haar zoektocht vordert, is Eva zeker van haar zaak: ze wil haar vader ontmoeten.
Het bijna vierhonderd pagina’s tellende boek is omvangrijk, maar geen pagina is te veel. Het boek bestaat uit korte hoofdstukken en de illustraties van Karst-Janneke Rogaar, maar het is de schrijfstijl van de auteur die ervoor zorgt dat de lezer de aandacht weet vast te houden. Van der Geest is treffend in zijn woordkeuze en weet feilloos situaties te schetsen. Het zijn ongetwijfeld zijn kwaliteiten als theaterschrijver waardoor hij er in is geslaagd een filmisch verhaal neer te zetten.
Bijzonder is ook hoe van der Geest op subtiele wijze het werkstuk heeft ingezet om de lezer iets te leren over verwantschap. Door de pagina’s uit het werkstuk van Eva, waarin ze met tekeningetjes en korte pakkende zinnen vertelt over biologische ouders, krijgt de lezer een kleine biologieles over DNA en voortplanting.
Het werkstuk of hoe ik verdween in de jungle is een episch verhaal over een opgroeiend meisje en de zoektocht naar haar roots, waarbij vriendschap, familie, herkomst en identiteit centraal staan. Het is een echte pageturner van een jeugdroman, met een verhaallijn die niet zou misstaan op het witte doek.
- Mijn volledige recensie lees je hier.
Toen het oorlog was – Annemiek de Groot, Roos Jans, Juul Lelieveld en Liesbeth Rosendaal
Toen het oorlog was, uitgegeven door uitgeverij Gottmer, is een 175 pagina’s tellend boek vol wetenswaardigheden over de Tweede Wereldoorlog. Het bestaat uit 10 hoofdstukken waarin de belangrijkste hoofdrolspelers, technieken en symbolen worden uitgelegd. Ook wordt er verteld over vrienden en vijanden, hoe het kon gebeuren dat miljoenen mensen werden vermoord en hoe de oorlog tot een einde kwam.
Het boek begint met een hoofdstuk waarin een korte uitleg wordt gegeven over de achtergronden van de Tweede Wereldoorlog. Na deze eerste basis volgt een tijdlijn die begint bij 1933 en eindigt bij 15 augustus 1945. Met een enkele zin en een afbeelding krijgt het verloop van de jaren vorm en gaan de gebeurtenissen bij de jonge lezer leven. Daarna is het aan de lezer wat hij gaat doen. Al bladerend kan hij datgene lezen wat hem het meest aanspreekt. Het boek zit barstensvol informatie welke niet alleen met woorden, maar ook met veel foto’s en illustraties wordt ondersteund, waarbij goed rekening is gehouden met de belevingswereld van jonge kinderen. Er is gezorgd voor een heel compleet beeld van de oorlog, maar er zijn ook bewuste keuzes gemaakt door niet alle gruwelijkheden tot in detail te beschrijven.
Kinderen vanaf een jaar of negen kunnen goed zelfstandig over de verschillende onderwerpen lezen. Het is een waardevol boek doordat het kind goed zelf kan doseren wat het al wel aan kan en wat het nog niet wil weten. Wat mij betreft is Toen het oorlog was een boek dat in geen enkel huishouden of school mag ontbreken.
- Mijn volledige recensie vind je hier.
Zilveren penselen
Zwerveling – Peter van den Ende
Aan boord van een wel heel bijzonder schip, zijn twee personen druk bezig met het vouwen van een papieren bootje dat ze vervolgens op zee uitzetten. Het bootje legt een enorme reis af en komt daarbij langs diverse continenten. Het doorstaat verschillende weersomstandigheden en ontmoet bijzondere diersoorten. Door weer en wind en andere gevaren op zee, probeert het bootje te overleven om zo zijn reis te kunnen vervolgen.
Zwerveling is een groot, woordloos prentenboek met veel pagina’s aan verwondering. Het 96 bladzijden tellende boek bevat tekeningen die zijn opgebouwd uit vele lijntjes en stipjes die samen golven, dieren, koraal en land vormen. In zwart-wit en alle grijstinten daartussen zien we het bootje op zee en de enorme wereld om hem heen. Ondanks dat zwart de enige kleur is die van den Ende heeft gebruikt voor het opbouwen van zijn patronen en illustraties, kost het de lezer geen enkele moeite de vele kleuren die de wereld rijk is, voor zich te zien.
Maar niet alleen de zwarte kleur van de prenten spreekt tot de verbeelding, ook het avontuur van het bootje laat ons bij elke tekening wegdromen. Het bootje neemt weinig plek in op de pagina’s en het lijkt daardoor een ondergeschikte rol te hebben. Maar als het papieren bootje er niet was geweest, dan hadden wij deze reis door nooit kunnen ervaren. De aandacht gaat niet naar hem uit en zo zorgt zijn bescheiden karakter ervoor dat we blijven kijken naar de wereld om hem heen.
Wie denkt dat een woordloos boek geen verhaal kan vertellen zit er volledig naast. Zwerveling is een reis die gaat over zelfstandigheid, tegenslagen en de wonderlijke wereld van mens en dier.
- Mijn volledige recensie vind je hier.
Vlag en wimpels
Die zomer met Jente – Enne Koens
Marie verhuist van de grote stad, naar een dorp om de hoek. Een nieuwbouw wijk met allemaal dezelfde huizen met dezelfde daken, dezelfde straten en stomme kinderen. Zoë, haar beste vriendinnetje en tevens haar buurmeisje kan niet met haar mee en ze wonen te ver uit elkaar om elkaar dagelijks te kunnen zien. Marie is boos op haar moeder, omdat ze haar weghaalt uit een buurt en vriendschap die zo fijn zijn. Maar op die eerste dag in die nieuwbouwwijk in de polder ontmoet Marie Jente. Jente is anders, ze is ouder en voor niets bang. Gedurende de zomer leert Marie van Jente dat vriendschap en vertrouwen bijzondere dingen zijn.
Die zomer met Jente bevat naast een proloog drie delen. Elk deel wordt vooraf gegaan met een illustratie van Maartje Kuiper en een stukje proza. Een gedicht van Koens waarin een blik wordt geworpen op wat er komen gaat. De illustraties zijn opgebouwd uit vlakken en eenvoudige vormen, gebruikmakend van de kleuren geel en grijs. Eenvoudig en rustig. Het gedicht is gedrukt op een gele bladzijde en zorgt samen met het eenvoudige kleurgebruik voor een loom zomers gevoel.
Voor bovenbouwleerlingen is dit een heerlijk boek om zelf te lezen. Enne Koens neemt je mee naar die zomer van Jente en Marie. Een zomer die net zo goed jouw zomer had kunnen zijn. Het Nederlandse landschap en de kinderen uit de buurt zijn vertrouwd, net als de problemen en strubbelingen van vriendschappen en ouders. Het ene hoofdstuk is wat spannender dan het andere, maar het is een fijn geheel. De fijne schrijfstijl van Koens die zich kenmerkt door alledaags taalgebruik, korte zinnen en dialogen die ervoor zorgen dat het voelt alsof je staat toe te kijken, maakt Die zomer met Jente tot een verhaal om bij weg te dromen. Die warme zomer, met eindeloze dagen en avonturen is je vast bekend. Ze kunnen niet lang genoeg duren. Zo ook Die zomer met Jente. Helaas is ook die veel te snel afgelopen. 4****
- Mijn volledige recensie lees je hier.
Adres onbekend – Susin Nielsen
Felix woont met zijn moeder, zonder vader, maar met zijn gerbil en een gelukskabouter in een busje. Eerst woonden ze in een huis, later in een flat, daarna in een kelder tot ze terechtkwamen in het busje. Tijdelijk. Tot de zomer voorbij is. Maar de zomer gaat over in de herfst en ze wonen nog steeds in het te kleine busje. Felix durft niemand hierover te vertellen, stel je voor dat hij naast een echt huis ook nog zijn moeder zal kwijtraken. De leugens stapelen zich op, hoe kan hij dit probleem oplossen?
Adres onbekend bevat zwaardere onderwerpen, een emotionele verhaallijn, humor en sterke personages. Alex’ moeder heeft met regelmaat last van depressies, zijn homoseksuele vader Daniel ziet hij zo’n twee keer per jaar, maar bovenal gaat Adres onbekend over dakloos zijn. Nielsen laat zien dat er weinig nodig is om een stabiele woonsituatie te veranderen in die van een onzekere. Felix schaamt zich voor zijn thuissituatie en durft zijn vrienden niet in vertrouwen te nemen. Niet alleen is het voor een tiener niet cool en loopt hij niet graag met zijn problemen te koop, hij is ook bang dat de kinderbescherming hem uit “huis” zal plaatsen. Maar naast de zware onderwerpen gaat Adres onbekend ook over het leven van een tiener. Over huiswerk, naar school gaan en vriendschap.
Adres onbekend is alledaags, maar toch ook bijzonder. Heftig, maar ook hartverwarmend. Het gaat om vriendschap, maar ook om familie. Het gaat om gewoon zijn, maar ook om anders zijn. Adres onbekend heeft alles. Het laat je lachen, het laat je huilen, het laat je herkenning vinden en begrip opbrengen. De prettige schrijfstijl van Nielsen zorgt voor een verhaal dat je binnen een mum van tijd uit hebt.
- Mijn volledige recensie lees je hier.
Jane, de vos en ik – Isabelle Arsenault
Jane, de vos en ik is een graphic novel voor kinderen vanaf een jaar of twaalf. In het tijdloze verhaal schetst Fanny Britt de wereld van tieners die kampen met problemen van alle tijden. Vriendschappen, een lichaam dat veranderd, ergens bij willen horen en gepest worden. Welke puber kent deze problemen niet? Voor Hélène zijn ze in ieder geval erg herkenbaar. Haar vriendinnen laten haar links liggen, iedereen lijkt onaardig tegen haar te doen en dan is er nog haar lichaam dat er niet uitziet zoals zij zou willen. Van Hélènes zelfvertrouwen is weinig over. Haar wereld voelt eenzaam en grauw. Gelukkig heeft Hélène haar favoriete boek om zich in te verstoppen: Jane Eyre van Charlotte Brontë.
De woorden van Britt zijn krachtig gekozen. Ze geven een kijkje in het hoofd van het tienermeisje en het overheersende melancholische gevoel neemt al gauw bezit van de lezer. Met bondige en rake zinnen wordt er over het meisje geschreven, maar elke lezer zal zijn eigen verhaal er in herkennen. Toch zijn het niet de woorden, maar de geweldige tekeningen van Isabelle Arsenault die zorgen voor een adembenemend geheel. Zo grauw en onbestemd als Hélène zich voelt, zo grijs en vlak zijn ook de prenten. We volgen Hélène die zichzelf door de sombere dagen heen sleept met als enige lichtpuntje het lezen van Brontës werk. Alleen op die momenten krijgt alles kleur, net zoals de illustraties in Jane, de vos en ik. De grijs- en bruintinten worden vervangen door heldere kleuren als Hélène zich onderdompelt in het leven van Jane Eyre.
- Mijn volledige recensie vind je hier.
Hadden er van mij nog andere boeken mogen winnen? Natuurlijk, zeker. Maar het is ook aan de lezer wat je er uit haalt en wat je hart weet te raken.
